Potrzeba zabawy jest niezbędną dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Ciągle być poważnym, nieustannie pracować żaden człowiek nie zdoła. Zmęczone ciało wymaga odpoczynku. Zmęczony umysł szuka wytchnienia, a dusza pragnie wesołości.

Dr Henryk Jordan (1842-1907)

Ta krótka sentencja wybitnego lekarza, pedagoga, pioniera nowoczesnego wychowania pozaszkolnego i fizycznego w Polsce, społecznika a także filantropa, doskonale wpisuje się w aktualne trendy społeczne przejawiające się w projektowaniu nowoczesnych terenów rekreacyjnych. Choć dzisiejsze zagospodarowania przestrzeni, z przeznaczeniem dla zabawy i sportu na powietrzu, nie mają wiele wspólnego z ich pierwowzorem – ogrodami jordanowskimi – zaspokajają potrzeby coraz szerszej grupy użytkowników, aktywizując tym samym osoby dorosłe oraz seniorów.

W ostatnich latach obserwuje się znaczącą poprawę jakości projektowanych i wykonywanych obiektów małej architektury. Place zabaw wyposażane są w coraz ciekawsze elementy pod względem funkcjonalnym i wizualnym. Urządzenia zabawowo – sprawnościowe projektowane są z większą świadomością potrzeb i stopnia sprawności poszczególnych grup wiekowych. Szczególną uwagę zwraca się na włączanie do zabawy osób niepełnosprawnych. Specjalnie dla nich na rynku pojawiły się urządzenia takie jak: zestawy zabawowe z szerokimi podestami i  podjazdami, piaskownice na podwyższeniu czy huśtawki umożliwiające kołysanie osób poruszających się  na wózkach inwalidzkich. Coraz większą popularnością cieszą się urządzenia fitness, które instalowane jako uzupełnienie placów zabaw stanowią doskonałą propozycję dla młodzieży i dorosłych. Jeszcze innym pomysłem są urządzenia rehabilitacyjne, z których najczęściej korzystają seniorzy.

Najnowsze trendy oraz świadomość Inwestorów sprzyjają powstawaniu całych parków wypoczynku i rekreacji, których celem jest zaspokojenie potrzeb fizycznych użytkowników we wszystkich grupach wiekowych, jak również integracja pokoleń.

Jedną z ciekawszych inwestycji publicznych, zrealizowaną w 2014 roku przez firmę Saternus na terenie zabytkowego parku przy ul. Tyrankiewiczów w Bolesławcu, jest „Wielopokoleniowy plac zabaw”. Główna idea projektu opiera się na zaangażowaniu wszystkich grup wiekowych we wspólną zabawę i rekreację. Dlatego też w projekcie przy pomocy komunikacji i kolorowej nawierzchni syntetycznej wydzielono strefy umożliwiające bezpieczną zabawę osób w różnym wieku i o różnym stopniu sprawności. Kluczem do prawidłowego zagospodarowania terenu wyznaczonego pod inwestycję było wkomponowanie projektu w istniejący, zabytkowy drzewostan na ponad 7 000 m²powierzchni.

Na placu zabaw pojawiły się kolorowe urządzenia stylizowane na zagrodę, w której znajdują się urządzenia sprężynowe w formie zwierzątek, a ponadto domki  i stodoła stymulujące zróżnicowane zabawy oraz wyobraźnię. Tak zwana „Farma” została zaprojektowana, a później wykonana pod indywidualne wymagania Zamawiającego.  Jest to część przeznaczona dla najmłodszych uczestników zabawy, choć w niedalekiej odległości usytuowano urządzenia sprawnościowe z myślą o rodzicach i opiekunach.

Po drugiej stronie parkowej alei znajduje się ścieżka zdrowia z elementami fitness. Zaprojektowana na kolorowej gumie w kształcie węża, stanowi atrakcję dla osób poszukujących miejsca do treningu na świeżym powietrzu. W tej części zainstalowano urządzenia do ćwiczenia: brzuszków, równowagi, podciągania, szybkości, gibkości, pompek, skoczności, koordynacji i wielu innych elementów składających się na ogólną sprawność fizyczną.

Ponadto w osobnej strefie architekt przewidział część fitness, grupującą urządzenia przeznaczone dla osób poszukujących możliwości ćwiczenia masy mięśniowej i kondycji.

W środkowej części zagospodarowania zaproponowano urządzenia integracyjne, umożliwiające włączanie do zabawy  dzieci poruszające się na wózkach inwalidzkich. Duży wielofunkcyjny zestaw, piaskownica na podwyższeniu oraz mniejsze elementy zabawowe zostały zamontowane na kolorowej nawierzchni syntetycznej ułatwiającej przemieszczanie się osobom niepełnosprawnym.

Na największą powierzchniowo strefę składają się urządzenia przeznaczone dla dzieci starszych. Ze względu na  zróżnicowane potrzeby dzieci w wieku szkolnym, w tej części pojawiły się elementy wspinaczkowe takie jak 6,0m piramida linowa, ścianka boulderingowa w kształcie słonia, duży wielofunkcyjny zestaw zabawowo-sprawnościowy umożliwiający zabawę nawet kilkudziesięciu dzieciom naraz, a ponadto zróżnicowane huśtawki, domki i urządzenia muzyczne. Nie zabrakło odpowiedniej ilości urządzeń komunalnych, takich jak ławki, kosze i regulaminy. Opisany wyżej pomysł na zagospodarowanie przestrzeni publicznej został zrealizowany.

Z końcem listopada 2014 r. udostępniono mieszkańcom Bolesławca wielopokoleniowy plac zabaw przy ul. Tyrankiewiczów. Każda osoba niezależnie od wieku i stopnia sprawności znajdzie na nim odpowiednią dla siebie formę aktywności fizycznej i zabawy. Wszystkie zamontowane urządzenia są bezpieczne i posiadają certyfikaty na zgodność z normą na place zabaw PN-EN 1176:2009, a wykonana nawierzchnia bezpieczna amortyzująca upadek z wysokości jest zgodna z normą PN-EN 1177:2009.

Eksperci podkreślają przy każdej możliwej okazji, że tereny rekreacyjne, w tym place zabaw są miejscem szczególnym w przestrzeni publicznej. Ich rola sprowadza się bowiem nie tylko do nauki i  rozwoju psycho-fizycznego dzieci, ale także do rozwijania umiejętności komunikacyjnych oraz społecznych. Jak powiedział prof. dr hab. Marek Kosmala „Nie budujmy małych gett”. Wkomponowujmy w otaczającą nas przestrzeń jak najwięcej naturalnej roślinności, różnorodności form i funkcji, żeby w tych bezpiecznych oazach mogły spędzać ze sobą czas zarówno dzieci, dorośli jak i seniorzy.

– W Parku Miejskim przy ul. Tyrankiewiczów  w Bolesławcu od kilku miesięcy można korzystać z urządzeń na wielopokoleniowym placu zabaw. Celem inwestycji było powstanie kilku stref rekreacji dla wszystkich grup wiekowych. Nowa aranżacja stworzyła większe  możliwości wykorzystania parku dla organizacji spotkań promujących aktywny wypoczynek. Wielopokoleniowy plac zabaw wkomponowany został w istniejący w parku drzewostan i roślinność. Nowe zagospodarowanie terenu, wydzielenie stref sportowo – rekreacyjnych, urządzenia integracyjne z dostępem dla dzieci poruszających się na wózkach inwalidzkich, wielofunkcyjne zestawy zabawowe, bezpiecznie nawierzchnie pod urządzeniami – to wszystko spowodowało, że park zyskał „nowe życie” i jest miejscem bardzo chętnie uczęszczanym zarówno przez seniorów, młodzież, jak i najmłodszych bolesławian.  Nie zapomniano również o osobach poszukujących spokojniejszego kącika. Wielopokoleniowy plac zabaw jest miejscem, w którym zacierają się różnice wiekowe i każdy może znaleźć coś siebie oraz rozwijać nowe formy aktywności – informuje prezydent Bolesławca Piotr Roman,– i jak podkreśla, to po frekwencji widać jak bardzo takie place są potrzebne.

– Ten plac był  bardzo potrzebny. Jest kolorowy i co najważniejsze bezpieczny. W najbliższej okolicy nie ma miejsca, gdzie dzieci mogłyby się bawić. Bardzo dobrze, że powstał – można usłyszeć od rodziców i dzieci, które tłumnie gromadzą się na nowym placu zabaw.

Anna Bielak-Dworska

Vice prezes Grupa Saternus