Kraków jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie. Wg Europejskiej Agencji Środowiska miasto od kilku lat (2011, 2012 i 2013 rok) zajmuje trzecie, niechlubne miejsce wśród najbardziej zanieczyszczonych przez smog aglomeracji Unii Europejskiej.

Zieleń miejska, fot. eplacezabaw.pl

Poza rozwiązaniami w kwestii niższej emisji zanieczyszczeń, niezwykle istotną kwestią jest zadbanie o zieleń miejską. Średniej wielkości drzewo absorbuje bowiem 3 tony dwutlenku węgla i produkuje ponad 2 tony życiodajnego tlenu, pochłania i neutralizuje inne substancje toksyczne, takie jak: dwutlenek siarki i metale ciężkie: ołów, kadm, cynk. Zieleń miejska jest więc niezbędnym elementem krajobrazu, szczególnie w zanieczyszczonych miastach.

W Krakowie od kilku miesięcy opiekuje się nią Zarząd Zieleni Miejskiej. O tym, jakich starań powinna dołożyć ta jednostka, aby chronić płuca Krakowa debatowali w dniu 10 września 2015, radni z Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza. Przewodnicząca obradom Anna Prokop-Staszecka zaprosiła na posiedzenie Komisji m. in. dr Piotra Murasa, kierownika Katedry Dendrologii i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Rolniczego, oraz Piotra Kempfa, dyrektora Zarządu Zieleni Miejskiej.  Przewodnicząca Komisji  zwróciła uwagę na obecną wycinkę drzew w wielu miejscach w Krakowie, budzi to także niepokój mieszkańców. Poddają oni w wątpliwość celowość przeprowadzanych prac. Jak mówił na komisji dyrektor wydzielonej z ZIKiT-u nowej jednostki miejskiej, pan Piotr Kempf – W związku z tym, że nasza instytucja działa dosyć krótko, jesteśmy w trakcie realizacji wielu zadań. W zasadzie ZZM jest formowany od podstaw”. Dyrektor ZZM-u zapewnił, że organ, którym kieruje posiada plan prowadzenia zieleni miejskiej. Obecna wycinka jest konieczna. Usuwa się drzewa chore, lub zastępuje się je gatunkami korzystnie wpływającymi na miejski ekosystem. – Będziemy także starać się o to, aby sukcesywnie zwiększać zalesienie na obszarze Krakowa. Na terenach zarządzanych przez jednostkę znajdują się również lasy, w których wycina się drzewa w celach ekonomicznych. Chcielibyśmy dochód z wycinki przeznaczyć na nowe nasadzenia – zapewniał Piotr Kempf.

Jak więc będą funkcjonować w przyszłości płuca Krakowa? Musimy uświadomić sobie, że jest to proces złożony, a jego realizacja jest długofalowa. Błędy popełnione obecnie, będą widoczne za kilka lub kilkanaście lat. Świadczą o tym słowa dendrologa i specjalisty od architektury krajobrazu, dr Piotra Murasa: –” Sytuacja w Krakowie w zakresie zieleni miejskiej jest bardzo zła. Obecny jej stan jest pokłosiem wielu lat zaniedbań ze strony miasta. Przyczynił się do tego prowadzony chaotycznie i niezorganizowanie rozwój miejskiej zabudowy. Sama wymiana drzew, na gatunki lepiej radzące sobie w mieście da niewiele. Zresztą to przerabiano w zachodnich miastach kilkadziesiąt lat temu. Należy stworzyć ciągi zieleni. Aby to zrobić, musimy wykonać tytaniczną pracę”. Ta tytaniczna praca nie byłaby konieczna, gdyby drzewa nie przegrywały wciąż z inwestycjami budowlanymi. Są wycinane lub niszczone tam, gdzie powstają nowe osiedla czy galerie handlowe”.

Dzieje się tak, ponieważ w Polsce wciąż nie dostrzega się wartości zieleni miejskiej. Najwyższa Izba Kontroli zbadała problem ochrony drzew przy realizacji inwestycji w polskich miastach. Z badania przeprowadzonego w 2014 roku wynika, że w miastach brakuje inwentaryzacji terenów zielonych, co utrudnia ich ochronę. Ponadto zdaniem NIK, samorządowcy przedkładają interesy inwestorów nad interes społeczny, jakim jest ochrona przyrody (decyzja o wycince drzew jest decyzją uznaniową).  Nakładany jest co prawda obowiązek kompensacji za wycinkę w postaci nowych nadsadzeń, jednak w ocenie NIK, jakościowa skuteczność kompensacji przyrodniczej jest niska. w związku z tym istnieje ryzyko, iż zasoby przyrodnicze miast ulegać będą powolnemu, ale systematycznemu zmniejszaniu.  Aby chronić zieleń miejską potrzebna jest więc większa świadomość i wiedza inwestorów, urzędników, ale również mieszkańców miast.

RM na podstawie serwisu samorządowego: krakow.pl, dlaklimatu.pl oraz dokumentu „NIK o ochronie drzew przy realizacji inwestycji w miastach – informacje szczegółowe”.